Doğum kaydı, mülteciler de dâhil olmak üzere, Türkiye’deki yabancılar için bir hak ve yükümlülüktür. Her doğum, ilgili Nüfus Müdürlüklerine doğumdan sonraki 30 gün içinde bildirilmelidir.
Bilmeniz Gerekenler
Yeni doğan çocuğun kütük kaydının yapılması için ailenin kayıtlı olduğu ildeki Nüfus Müdürlüğüne başvuru yapılması gerekir. Çocuğun annesi, babası veya yasal vasisi tarafından doğumdan itibaren 30 gün içinde gerekli belgeler teslim edilerek başvuru yapılmaması durumunda para cezası yaptırımı uygulanır.
Başvuru İçin Gerekli Belgeler
- Hastane veya sağlık merkezinde yapılan doğumlarda hastane veya sağlık merkezi tarafından verilen doğum raporunun aslı
- Anne ve babanın pasaportları (veya menşe ülke kimliklerinin Türkçeye çevrilmiş nüshaları) veya geçici koruma kimlik belgeleri ya da uluslararası koruma kimlik kartları
Veli, vasi veya kayyımın bulunmaması halinde, çocuğun büyük ana, büyük baba veya ergin kardeşleri ya da çocuğu yanında bulunduranlar tarafından da doğum raporunun aslı ile başvuru yapılabilir.
Sözlü Beyan Durumu
Doğum belgesinin aslının bulunmadığı ya da doğumun bir hastane veya sağlık merkezinde gerçekleşmediği durumlarda, sözlü beyan ile yeni doğan çocuğu kaydetme hakkı mevcuttur.
Özellikle doğumun bir sağlık merkezi dışında yapılması halinde, doğumu beyan edilmemiş olan altı yaş altındaki çocukların doğum tarihi tespitinde beyan esas alınır. Çocuk altı yaşını doldurmuş ise nüfus müdürlüğüne getirilerek bir resmî sağlık kuruluşunda yaşının tespit edilmesi sağlanır. Doğuma ait resmî belge ibraz edilmesi halinde, yaş tespitine gerek kalmaz.
2018 yılının Haziran ayından itibaren bildirimde bulunan anne veya babanın sözlü beyanlarının doğruluğunun aile hekimlerince araştırılması zorunlu hale getirilmiştir. Gerçeğe aykırı beyan olduğunun anlaşılması halinde bildirenler hakkında yasal işlem uygulanmaktadır.
Doğum tutanağı
Doğum nüfusa bildirildiğinde Nüfus Müdürlüğü önce çocuğu yabancı doğum sistemine kaydeder ve doğum bildirim formu adı verilen doğum tutanağı belgesini iki nüsha halinde düzenler. Bir kopyasını aileye verir. Bu işlem yapıldıktan sonra aile talep ederse, doğum kaydı bilgilerini içeren ve uluslararası geçerliliği olan, çok dilli uluslararası doğum kayıt örneği hazırlanır. Bu belgeler, ebeveynlere ilişkin kimlik detaylarını, çocuğun doğum yeri ve doğum tarihi bilgilerini içermelidir. Doğum tutanağında çocuğun vatandaşlık durumuna ilişkin bilgilerin de yer alması gerekir.
Yenidoğan kaydını yaptırırken doğum tutanağının bir nüshasını talep etmeyi ve belgeyi imzalamadan önce üzerindeki bilgileri kontrol etmeyi lütfen unutmayın.
Yeni doğan çocuğunuzun kaydını yaptıktan sonra doğum tutanağının size verilen örneğini kaybederseniz Nüfus Müdürlüğünden yeni bir doğum kayıt örneği alabilirsiniz.
Geçici Koruma / Uluslararası Koruma Kimliği
Nüfus Müdürlüğüne yapılan yenidoğan bildiriminin ardından çocuğunuza geçici koruma ya da uluslararası koruma kimlik belgesi verilebilmesi ve kayıt işleminin tamamlanması için kayıtlı olduğunuz ildeki Göç İdaresi Müdürlüğüne de bildirim yapmanız gerekir.
Bildirim sonrasında çocuğunuz için de ayrı bir ‘Geçici Koruma Kimlik Belgesi’ ya da ‘Uluslararası Koruma Kimlik Belgesi’ düzenlenecektir.
Lütfen unutmayın, yeni doğan çocuğunuzun kaydını yapmanız, çocuğunuza veya size doğrudan Türk vatandaşlığı verileceği anlamına gelmez.
Yeni Doğan Çocukların Kayıt Edilmesi Neden Önemlidir?
Geçici koruma altındaki kişiler, uluslararası koruma başvuru sahipleri ve uluslararası koruma sahipleri Türkiye vatandaşları gibi yeni doğan çocuklarının doğum kaydını Türkiye’de ilgili makamlara başvurarak yaptırmakla yükümlüdür. Doğum kaydı yapılmadığı taktirde, çocukların hem yasal statüleri hem anne babasıyla bağının ispatlanması konusunda sorun yaşanabilir. Ayrıca, kaydın olmaması devlet tarafından sunulan sağlık, eğitim gibi hizmetlerden yararlanmaya engel teşkil eder.
Doğum kaydı çocuğunuzun yaşına kanıt teşkil ettiğinden çocuğunuzun kaçakçılık, çocuk işçiliği, çocuk evliliği, yasadışı evlat edinme ve cinsel istismar gibi risklere karşı korunmasında önemlidir.
Doğum kaydı çocuğun ebeveyni olduğunuzu kanıtlar ve ailenizin bütünlüğünü korur. Ayrıca aranızdaki aile bağının kanıtı olan bu kayıt, çocuğunuzdan herhengi bir nedenle ayrı düştüğünüz koşulda yeniden bir araya gelmenizi kolaylaştırır.
Vatansızlık Riski
Çocuğunuzu Türkiye’de kayıt ettirmediğiniz durumda, ülkenize döndüğünüzde çocuğunuzun herhangi bir yasal kaydı olmadığı için vatandaşı olduğunuz ülkenin vatandaşlığını kazanamama riski ortaya çıkar. Yeni doğan çocuğunuzun sizin vatandaşlığınızı edinebilmesi için doğum kaydı ve kimlik belgeleri elzemdir. Türkiye'den çıkışlarda Geçici Koruma ya da Uluslararası Koruma kimliğinin Türk makamlarına teslim edilmesi gerekmektedir. Bu nedenle ülkeden çıkmak istediğinizde güvenle çıkışınızı yapabilmeniz için de bu belgelerin bulundurulması ve korunması elzemdir.